4 Aralık Dünya Madenciler Günü’nde üzen tablo: Kömürün kârı işverene karası işçiye
4 min read
Madenciler uzun saatler boyunca yerin metrelerce altında birçok tehlikeyle karşı karşıya kalarak çalışıyor. İş Sıhhati ve Emekçi Meclisi Güvenliği’nin (İSİG) açıkladığı son datalara nazaran, AKP’li yıllarda 1989 maden işçisi iş cinayetinde hayatını yitirdi.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İdare Şurası Üyesi Veyis Sır Türkiye’de madenciliğinin gelişmiş ülkeler seviyesine ulaşabilmesinin ve yeraltı kaynaklarının kamu faydası gözetilerek değerlendirebilmenin önünde birçok mani olduğunu söyledi.
Sır şöyle konuştu: “Öncelikli olarak üzerinde durulması gereken en kıymetli mevzulardan biri, ülkenin kamu faydasını ön plana alan bir madencilik siyasetinin olmamasıdır. Kamu faydasından çok kâr ve üretim hırsını teşvik eden, günlük tasalarla ve taleplerle hazırlanmış yönetmeliklerle ülke madenciliği çıkmaza sokulmuştur.
(Veyis Sır)
‘KURUMLAR ÜRETİM GÜCÜNÜ YİTİRDİ’
Maden ocaklarının özelleştirilmesinin üretime olumsuz yansıdığını aktaran Sır, “Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ve Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) üzere maden kuruluşlarının yıllar içerisinde üretimdeki güçlerini kaybetti. Amasra havzasının özelleştirilerek TTK’nin havzanın yüzde üçüne sıkıştırılması, Soma’da ve Tunçbilek’te TKİ’nin özkaynaklarıyla üretim yaptığı alanların yok denecek kadar az olması siyasetin bir tercihidir” tabirlerini kullandı.
‘PİYASACI ANLAYIŞ TERK EDİLMELİDİR’
Neoliberal siyasetlerle Türkiye’de madencilik yapılamayacağını belirten Sır, “Bu siyasetlerle ülkenin her geçen gün daha da dışa bağlı bir noktaya geleceği görülmüştür. Madencilikte piyasacı ve neoliberal anlayış çıkmaza girmiştir, terk edilmelidir” diye konuştu.
‘KATLİAMLAR GÖZ NAZARAN GÖRE GELDİ’
Avukat Derviş Emre Aydın ise son 15 yılda madenlerde yaşanan iş cinayetlerine dikkat çekti.
Konuyla ilgili yaşanan problemlerin altını çizen Aydın, “İhmallerin öngörülen risklere yönelik altyapı yatırımlarının yapılmaması, kontrollerde tespit edilen tehlikelere kayıtsız kalınması ve planlanan projelerin dışına çıkılması formunda olduğunu gördük. Bilhassa grizulu ocaklarda maden havalandırmasının gerektiği üzere yapılmaması olarak söyleyebiliriz. Bu nedenle yaşanan katliamların göz nazaran göre geldiğini söylemek mümkün” ifadelerini kullandı.
(Derviş Emre Aydın)
Aydın, öngörülen risklere dair tedbir alınmamasının sebebinin ise “cezasızlık politikası” olduğunu belirtti.
MADENCİ YAKINLARI ANLATTI: ‘KADER DEĞİL TERCİH’
301 Madenciler Derneği Lideri İsmail Çolak, maden katliamlarının hala devam etmesine rağmen engellemek için bir adım atılmadığına dikkat çekti. 13 Mayıs 2014’te 301 maden emekçisinin ömrünü yitirdiği Soma maden katliamında İsmail Çolak’ın 26 yaşındaki oğlu Uğur Çolak ömrünü yitirdi.
Emekçi sıhhati ve iş güvenliği tedbirleri konusunda kâfi adımların atılmadığını belirten Çolak, “Madenlerde işçiler toplu bir biçimde katledilmeye devam ediyor” dedi. Çolak, Soma maden katliamında yitirdiği oğlu hakkında da şu biçimde konuştu: “Oğlum madendeki olumsuz şartlar nedeniyle işi bırakmıştı. Altı ay iş aradı, fakat bulamadı. Çocuğu olacağını öğrenince tekrar madene girmek zorunda kaldı. Üniversiteyi yarım bıraktı. Evlendi, sorumluluğu artınca madende çalışmaya başladı. Soma’da yaşıyorsan madencilik kaçınılmaz oluyor.”
(İsmail Çolak)
Baba Çolak konuşmasına şu biçimde devam etti: “Bizim kayıplarımız için ‘Kader’ diyenler oldu. Bu mutlaka yazgı değil. Bu patron, sarı sendika ve siyasi iktidarın işbirliği yapmasıyla ortaya çıkan ihmaller bütünüdür. Münasebetiyle çok kolay tedbirlerle bu katliamları engellemeyi tercih etmek yerine kâr odaklı hareket ettiler. Maden katliamları da bu nedenle oldu.”
‘TEDAVİLERİ SÜRÜYOR’
14 Ekim 2022’de Bartın Amasra maden katliamında 42 personel hayatını yitirdi. Maden katliamından yaralı formda kurtarılan 37 yaşındaki Ayhan Gül’ün ağabeyi Kenan Gül tedavisi süren yaralılar hakkında konuştu.
İstanbul Başakşehir Çam ve Sakura Kent Hastanesi’nde tedavisi süren dört madencinin sıhhat durumun ciddiyetini koruduğunu belirten Gül, “Yaralıların tedavisi devam ediyor. Yaraları ağır olduğu ve birtakım hastalarda iç organlarda da yanıklar olduğu için tedaviler sıkıntı ilerliyor” dedi. Hastaların şuurunun açık olduğunu aktaran Gül, “Durumlarının makus olmasından ötürü hastaları uyutuyorlar. Fakat bazen denetim emelli uyandırıyorlar” diye konuştu.
